Op de eerste zondag van de wintertijd zag Arti’s nieuwste ensemble het levenslicht: de Bajesklanten, oftewel: Arti’s koperkwintet & Friends. Onder het motto “Arti speelt terwijl u zit” mochten Paul, Paul en Paul, Samuel, Ellis, Renske, Marjolein en Diana die dag twee diensten begeleiden in de Penitentiaire Inrichting in Alphen. De gevangenis dus.
Dé gevangenis zeg je? Eh, maar welke….? Zo af en toe komt het binnen Arti voor dat er iemand (te) laat bij een concert komt en dan met schaamrood op de kaken moet toegeven: “Sorry, ik stond bij de verkeerde kerk”. Vanaf nu kunnen enkelen van ons zeggen: “Ehhh, ik stond bij de verkeerde gevangenis…”. Echt, er zijn er twee! Wist je niet hè? De locatie Eikenlaan is een Huis van Bewaring plus locatie voor arrestanten. De ‘echte’ gevangenis, waar mensen daadwerkelijk hun straf uitzitten, zit aan de Maatschapslaan. En daar moesten we dus zijn. Een begrijpelijke vergissing, maar dit keer extra lastig omdat de meeste muzikanten hun telefoon thuis hadden gelaten. Deze mag namelijk niet mee naar binnen in de bajes, en tja, telefoonloos duurt het even voordat iedereen elkaar gevonden heeft op de afgesproken plek. Maar het lukte en zo was de eerste horde genomen.
Horde nummer twee was de security. Net als op Schiphol: schoenen uit, riemen af, al je spullen in een grijs bakkie door de scanner en dat gold ook voor de instrumenten. De hoorn van Ellis paste nog net, de euph en bas van de Paulen mochten mee door het poortje. Na deze uit- en weer aankleedsessie bleek dat we niets verdachts mee naar binnen wilden nemen (uit voorzorg geen muziek met dubbelkruizen uitgekozen) en dus mochten we met dominee Sjoerd mee het complex in. Door verschillende beveiligde deuren en gangen en in twee etappes met de lift mee kwamen we uiteindelijk bij de kleine stiltekapel die was ingericht om zo’n 30 ‘zittende’ kerkgangers te ontvangen – en 8 muzikanten natuurlijk. Drie vrijwilligers uit een ‘gewone’ Alphense kerk waren aanwezig en zorgden voor de koffie en thee en vouwden de liturgie-boekjes.
Elke zondag zijn er twee diensten in de gevangenis aan de Maatschapslaan; de ene week verzorgd door een protestantse dominee, de andere week is het een katholieke viering. De eerste dienst is speciaal voor de ‘echte’ gevangenen; mensen (allemaal mannen trouwens, in Alphen zitten geen vrouwelijke gevangenen) die hun lange of korte straf uitzitten. De zaal zat goed vol toen dominee Sjoerd ons, ‘het blazersensemble’, als verrassing aankondigde, het verhaal van Abraham en Sara las en preekte over een nieuw begin. Geregeld kreeg hij bijval, als iemand de woorden van de dominee beaamde met een ‘ja man’. Er werd meegezongen en geapplaudisseerd, en na drie kwartier was de dienst voorbij. Er was koffie en gelegenheid voor een praatje, totdat de bewaking de groep weer kwam ophalen. En net zo plotseling als de heren waren binnen gekomen, waren ze ook weer vertrokken. Wij hadden vervolgens even een uurtje om de indrukken van de eerste dienst met elkaar te bespreken, een boterhammetje te eten en ons klaar te maken voor de volgende dienst.
De tweede dienst was gelijk aan de eerste, maar de groep toehoorders was duidelijk groter én anders. Het ging nu namelijk om, zoals de dominee ze noemde, HvB’ers, oftewel, mensen die in het Huis van Bewaring in voorarrest zitten tot ze horen wat hun straf wordt. Deze mannen zitten dus nog in onzekerheid, zijn daardoor onrustiger én zoeken ook vaker hun hulp ‘van boven’. In de tweede dienst werd dan ook hartstochtelijker meegezongen, er was meer beleving onder de mannen en dat maakte op ons ook nogal wat indruk. Heel bijzonder was het toen er gevraagd werd om te bidden voor de slachtoffers van de delicten waarvoor deze mensen in voorarrest zitten. Maar ook de vraag om te bidden voor hun kinderen kwam wel even binnen. En dan de boodschap van de dominee dat God altijd met mensen een nieuw begin wil maken, hoe onmogelijk dat soms ook lijkt. Tot slot arm op schouder op schouder op schouder de zegen ontvangen…… Kippenvel.
Ook de tweede dienst duurde ongeveer drie kwartier. Direct na de zegen speelden wij nog een afsluitend lied en twee heren, duidelijk kenners, bleven zitten en spraken ons direct na de laatste noot aan. De één een componist en organist, de ander een aan het conservatorium afgestudeerde pianist, die heel blij waren met onze blaasmuziek. Van alles wilden ze weten over onze instrumenten, onze groep en toen we over Arti vertelden waren ze bijzonder geïnteresseerd. Als ie op tijd vrij komt en geen na-straf krijgt, zit één van hen wellicht bij Arti in de zaal op 3 januari…..
Al met al hebben we een zondag beleefd zoals we die nog nooit hadden meegemaakt, met kerkdiensten met een heel bijzondere lading. Waarin bijbel- en liedteksten een extra betekenis kregen en waarin we een beeld hebben gekregen van (een klein stukje van) het leven van uiteindelijk toch ook maar gewone mensen, in een gevangenis.
Het verlaten van de gevangenis was, ook zonder het bekende Monopoly kaartje, een stuk eenvoudiger dan het binnenkomen en zo stonden we ineens weer buiten in het najaarszonnetje. Waar we natuurlijk nog even een ‘celfie’ gemaakt hebben. En met een bijzondere ervaring rijker, waar vrijwel zeker nog eens een vervolg op komt, vertrokken we weer, ons eigen vrije leven in……